دین وزندگی

دیـن وزنـدگـی

 

از دهـــکده خـــراب دنـــیا گـویم                           وان پس ز مسیـــر دین و عقبـا گویم

یکــروزطبیــعتی برافـراشتــه داشـت                          آدم خــبری ز حــرف ناگفته نداشت

تا چشــم گشـود جنـگل از دست بشد                         در بســتر آن پهــن شـــد انواع متد

در صنعت و دین وفهم و فرهنگ و هنر                          این یک گـذرد ز جـان و آن نیز ز سر

ادیـان و مــذاهــبی و اقــوام کـــرار                          با هــم به ستــیز و گـاه باهم به قرار

آن روز که مـــا پرت و پراکنــده بُدیم                          از فــرط غـم و نفهـــمی آکنده بُدیم

فــرمـان سریــع اجتمــاع صـادر شد                          این وقفه به پنجـهزار سـال حاضر شد

در حـاشیــه خلــیج مجـــمع گشتیم                          زین واقعه خوب و چاق و فربه گشتیم

مشغــول به ســاختــن تمــدّن بودیم                          مـا پـایه گـــذار یـک تمــدّن بودیم

مــا پنجــهزار ســال هــم کوشیتدیم                          چکّـش به متخ خـلق زمــان کوبیدیم

سومـر شد و نـام این تمـدّن حـک شد                         در بین بتـان و بـت پرستــان تک شد

بتهــای بزرگ و کــوچکی داشتـه ایم                          از بهـر قـرار دل خــود ســاخـته ایم

تابـو و بـت و بـاور بسیــار قــــدیم                          شـد در بـر رود نهــر و آبشــار ندیم

شد چشمه و سیل و موج و آبشار همه                          بت هـای دل و خـدای هر قوم و رمه

ما بر بت عــالی و بزرگــی چـون آب                         کردیم به رسـم شـکر حق سجده ناب

زان پـس به مقـام خـاک و باد وآتـش                         آئیـن بــزرگ مهــــر را یزدان وش

دینی به کمــال وجـامع از قبل و جدید                         کـردیم مـدوّن و کَسَـش مثـــل ندید

قربــانی و گیـل و گمش هم داشته ایم                         ما پرچــم آریــا بــر افراشتـــه ایم

زان پـس سـه مهـاجرت بپـا داشته ایم                         ابلاغ رســالت و خــدا داشـــته ایم

رفتیــم به شــرق و جـانب هندوستان                         بــا نشـــر تمـــدّن و رواج ایمــان

در درّه سنــد هـــم تمــدّن گـل کرد                         دین و روش، انتشــار عقــل کل کرد

هنــدو و برهمـــا شـــد و بودا آئین                          اسب شـه و ملک دین و دنیا شـد زین

بودا بــودش هــزار یــا که دوهــزار                         عمــری به هــدایت دوصـد قوم کرار

زین قـافلـه ده هزار سال عمـر گذشت                         از هند به چین مهـاجرت کرد و برفت

آنجــا به طـــریق خود خردمندان کرد                        نادانی خــلق جمــله در زندان کــرد

لائودزو  و دائو حــاصــل نشـر خرد                         شد خلق کتاب دائوچینگ زین دو خرد

او بــود مقــدّس و کتـــاب هـــادی                         بهر همـــه خلــق از نبــوغ و عادی

بعــدش به ثمــر کنفوسیوس شد رهبر                         اندیشــه او نجـــات خلق از برو بحر

اندیشــه هنــد و چین باستـان با هم            

دیـن وزنـدگـی

 

از دهـــکده خـــراب دنـــیا گـویم                           وان پس ز مسیـــر دین و عقبـا گویم

یکــروزطبیــعتی برافـراشتــه داشـت                          آدم خــبری ز حــرف ناگفته نداشت

تا چشــم گشـود جنـگل از دست بشد                         در بســتر آن پهــن شـــد انواع متد

در صنعت و دین وفهم و فرهنگ و هنر                          این یک گـذرد ز جـان و آن نیز ز سر

ادیـان و مــذاهــبی و اقــوام کـــرار                          با هــم به ستــیز و گـاه باهم به قرار

آن روز که مـــا پرت و پراکنــده بُدیم                          از فــرط غـم و نفهـــمی آکنده بُدیم

فــرمـان سریــع اجتمــاع صـادر شد                          این وقفه به پنجـهزار سـال حاضر شد

در حـاشیــه خلــیج مجـــمع گشتیم                          زین واقعه خوب و چاق و فربه گشتیم

مشغــول به ســاختــن تمــدّن بودیم                          مـا پـایه گـــذار یـک تمــدّن بودیم

مــا پنجــهزار ســال هــم کوشیتدیم                          چکّـش به متخ خـلق زمــان کوبیدیم

سومـر شد و نـام این تمـدّن حـک شد                         در بین بتـان و بـت پرستــان تک شد

بتهــای بزرگ و کــوچکی داشتـه ایم                          از بهـر قـرار دل خــود ســاخـته ایم

تابـو و بـت و بـاور بسیــار قــــدیم                          شـد در بـر رود نهــر و آبشــار ندیم

شد چشمه و سیل و موج و آبشار همه                          بت هـای دل و خـدای هر قوم و رمه

ما بر بت عــالی و بزرگــی چـون آب                         کردیم به رسـم شـکر حق سجده ناب

زان پـس به مقـام خـاک و باد وآتـش                         آئیـن بــزرگ مهــــر را یزدان وش

دینی به کمــال وجـامع از قبل و جدید                         کـردیم مـدوّن و کَسَـش مثـــل ندید

قربــانی و گیـل و گمش هم داشته ایم                         ما پرچــم آریــا بــر افراشتـــه ایم

زان پـس سـه مهـاجرت بپـا داشته ایم                         ابلاغ رســالت و خــدا داشـــته ایم

رفتیــم به شــرق و جـانب هندوستان                         بــا نشـــر تمـــدّن و رواج ایمــان

در درّه سنــد هـــم تمــدّن گـل کرد                         دین و روش، انتشــار عقــل کل کرد

هنــدو و برهمـــا شـــد و بودا آئین                          اسب شـه و ملک دین و دنیا شـد زین

بودا بــودش هــزار یــا که دوهــزار                         عمــری به هــدایت دوصـد قوم کرار

زین قـافلـه ده هزار سال عمـر گذشت                         از هند به چین مهـاجرت کرد و برفت

آنجــا به طـــریق خود خردمندان کرد                        نادانی خــلق جمــله در زندان کــرد

لائودزو  و دائو حــاصــل نشـر خرد                         شد خلق کتاب دائوچینگ زین دو خرد

او بــود مقــدّس و کتـــاب هـــادی                         بهر همـــه خلــق از نبــوغ و عادی

بعــدش به ثمــر کنفوسیوس شد رهبر                         اندیشــه او نجـــات خلق از برو بحر

اندیشــه هنــد و چین باستـان با هم                             شد لعبت جاذبی نه افزون نه کم

این بار صدور سوی ژاپن کردیم                                    ذن نام نهادیم به آن چون کردیم

اندیشه ذن هزار هزار ریشه گرفت                                  هر ریشه دوصد هزار اندیشه گرفت

اندیشه و ریشه ها چو جدّی گشتند                                از بهر دفاع همدگر می کشتند

هر کشتنی رستگاری عقبی بود                                        مردم همه بودند و خدا تنها بود

در شرق مهاجرت به اتمام رسید                                      رو سوی شمال رفت و مردانه دوید

از شهرت کمتری همی برخوردار                                     مرموز و نجیب و نسبتاً مردمدار

سرشاخه هندی و اروپائی اند                                          سرچشمه خلق دین زرتشتی اند

بعد از دو و سه هزار سال از آن پس                                  در قالب قوم آریائی و مجس

اندیشه خویش را به خود آوردند                                        در ذهن و سلوک اهل ما پروردند

ما نیز به سلک و حرفه و فن کردیم                                   از لطف لباس تازه اش تن کردیم

با مزدک و مانی زمان پخته شدیم                                      از حیث دو صد گناه بد رفته شدیم

یک عدّه بدین روش بسی کوشیدند                               زان پس رمه ای به غرب هم کوچیدند

از کلده و آشور و نتاج بابل                                          تا سومر جد همی شکفتند چو گل

الواح عشیره حمورایی آه                                               بر سنگ نوشته تا نشان گردد راه

در کلّ جهان زبان یکی حاکم بود                                  از شرق چو کوچ بود صحرا هم بود

هموار زمین محلّه سکنی شد                                        صد ایل و تبار ریشه ای برپا شد

تا دوسه هزار سال طول انجامید                                  تا رنگ نظام و پختگی در خود دید

رفتند به غرب و شاخه آفریقا                                      در ساحل قدس و نیل دریا انجا

خود نام و نشانی به تنوع کردند                                     زین کرده زدیگران توقع کردند

شهرهای مدرن و نو رسی چون کارتاژ                             فنیقیه ودیگری تا ساحل عاج

از بسط تمدن است وشرح داستان                                  آمد به وجود مصر عهد باستان

در مرز مدیترانه هم کوچیدند                                        از آب گذر صولت یونان دیدند

تا مرز جنوب هم همانا رفتند                                       با سنگ نوشته حرف خود را گفتند

شاید که ز زیر خاک پیدا گردد                                    روزی همه رازها هویدا گردد

اندیشه یونان و سکندر با هم                                       مشیر دودم هر دو طرف دوخت به هم

اندیشه شرق و غرب تلاقی کردند                                  اندیشگی مسیح را قی کردند

زان پس بوجود آمد ادیان دگر                                      شاید و کاشکی و امّا و اگر

امتزاجی ز خرافات زمان                                             مشترک در عمل و قول و بیان

ترس، ابزار به دین آمدن است                                        مرگ را بین که ز نو زائیدن است

گر نترسی تو ز مرگ دین رسواست                                مرگ آغاز ملاقات خداست

هست خردمند به مرگ آماده                                      روح و قلبش به صفا آماده

مرگ غافل کند آن ترسو را                                        که خیالش نبرد مر او را

اگر عیسی به زمان می بودی                                      مردمان از پی او چون رودی

سخنش گوش و بِهَش می کردند                                   پشت سر مسخره اش می کردند

همچنانی که دوصد مکتب و دین                                   آمد از سوی حق از بهر یقین

مردمان را همگی اهل نماز                                         در جلا رؤیتی از راز و نیاز

لیک هنگام عمل منحرفند                                          در نیایش بت چندین طرفند

دین همان روشنی ذات من است                                 خارج از من نه که در جان و تن است

بت پرستی بود آئین همه                                           در پی هم به عمل مثل رمه

 

 

                 شد لعبت جاذبی نه افزون نه کم

این بار صدور سوی ژاپن کردیم                                    ذن نام نهادیم به آن چون کردیم

اندیشه ذن هزار هزار ریشه گرفت                                  هر ریشه دوصد هزار اندیشه گرفت

اندیشه و ریشه ها چو جدّی گشتند                                از بهر دفاع همدگر می کشتند

هر کشتنی رستگاری عقبی بود                                        مردم همه بودند و خدا تنها بود

در شرق مهاجرت به اتمام رسید                                      رو سوی شمال رفت و مردانه دوید

از شهرت کمتری همی برخوردار                                     مرموز و نجیب و نسبتاً مردمدار

سرشاخه هندی و اروپائی اند                                          سرچشمه خلق دین زرتشتی اند

بعد از دو و سه هزار سال از آن پس                                  در قالب قوم آریائی و مجس

اندیشه خویش را به خود آوردند                                        در ذهن و سلوک اهل ما پروردند

ما نیز به سلک و حرفه و فن کردیم                                   از لطف لباس تازه اش تن کردیم

با مزدک و مانی زمان پخته شدیم                                      از حیث دو صد گناه بد رفته شدیم

یک عدّه بدین روش بسی کوشیدند                               زان پس رمه ای به غرب هم کوچیدند

از کلده و آشور و نتاج بابل                                          تا سومر جد همی شکفتند چو گل

الواح عشیره حمورایی آه                                               بر سنگ نوشته تا نشان گردد راه

در کلّ جهان زبان یکی حاکم بود                                  از شرق چو کوچ بود صحرا هم بود

هموار زمین محلّه سکنی شد                                        صد ایل و تبار ریشه ای برپا شد

تا دوسه هزار سال طول انجامید                                  تا رنگ نظام و پختگی در خود دید

رفتند به غرب و شاخه آفریقا                                      در ساحل قدس و نیل دریا انجا

خود نام و نشانی به تنوع کردند                                     زین کرده زدیگران توقع کردند

شهرهای مدرن و نو رسی چون کارتاژ                             فنیقیه ودیگری تا ساحل عاج

از بسط تمدن است وشرح داستان                                  آمد به وجود مصر عهد باستان

در مرز مدیترانه هم کوچیدند                                        از آب گذر صولت یونان دیدند

تا مرز جنوب هم همانا رفتند                                       با سنگ نوشته حرف خود را گفتند

شاید که ز زیر خاک پیدا گردد                                    روزی همه رازها هویدا گردد

اندیشه یونان و سکندر با هم                                       مشیر دودم هر دو طرف دوخت به هم

اندیشه شرق و غرب تلاقی کردند                                  اندیشگی مسیح را قی کردند

زان پس بوجود آمد ادیان دگر                                      شاید و کاشکی و امّا و اگر

امتزاجی ز خرافات زمان                                             مشترک در عمل و قول و بیان

ترس، ابزار به دین آمدن است                                        مرگ را بین که ز نو زائیدن است

گر نترسی تو ز مرگ دین رسواست                                مرگ آغاز ملاقات خداست

هست خردمند به مرگ آماده                                      روح و قلبش به صفا آماده

مرگ غافل کند آن ترسو را                                        که خیالش نبرد مر او را

اگر عیسی به زمان می بودی                                      مردمان از پی او چون رودی

سخنش گوش و بِهَش می کردند                                   پشت سر مسخره اش می کردند

همچنانی که دوصد مکتب و دین                                   آمد از سوی حق از بهر یقین

مردمان را همگی اهل نماز                                         در جلا رؤیتی از راز و نیاز

لیک هنگام عمل منحرفند                                          در نیایش بت چندین طرفند

دین همان روشنی ذات من است                                 خارج از من نه که در جان و تن است

بت پرستی بود آئین همه                                           در پی هم به عمل مثل رمه

سیّد از دین به طریقت مگسل

راه صافی برو، نی راه جبل